KUTLUCA (KUŞÇALI) TELGRAFHANESİ

Milli Mücadele tarihimizde önemli bir yeri olan Kutluca’daki telgrafhanenin kuruluş tarihi ile ilgili net bir bilgi maalesef yok.

Kitaplarda bulunan rivayetler ise muhtelif. 

Mesela Cemal Kutay Teşkilat-ı Mahsusa Reisi Eşref Sencer Kuşcubaşı tarafından kurulduğunu, Enver Behnan Şapolya ise telgrafçılar tarafından kurulan (PR) adlı bir teşkilatın gizli bir tel çektiklerini, 
Bir ansiklopedi Ekrem Baydar Bey tarafından Ali Kuşcu adındaki bir telgrafçıya yaptırıldığını,
Yusuf Ziya Ortaç ise Çanakkale harbi sırasında Sultan Reşad’ı Anadolu’ya geçirmek için düzeltilmiş bir yol kenarında olan bu yere çekildiğini yazar. 

İlgili eserlerde Telgrafhane Kutlucalı Süleyman Ağa’nın evinde bulunduğu telgraf memurunun Ali Efendi olduğu yazılı ise de Ali Efendi ailesini ifadesine göre hane sahibi Süleyman Ağa değil Alemdar Mustafa Ağa oğlu İsmail Ağa’dır.

Telgrafçı Ali, İsmail Ağa’nın amcasıdır. Telgrafçı Ali sonraları Yunus Nadi’nin ifadesi T.B.M.M.’nde telgrafçılık yapmış ve ailenin ifadesine göre, hat tamir ederken öldürülmüştür (Yeri ve zamanı bilinmiyor). Bu Telgrafhane 1965 yılında kapatılıp, teller, direkler ve edevat toplanıp Gebze merkez postaneye götürülmüştür.

NUTUK’TA KUTLUCA (KUŞÇALI) TELGRAFHANESİ

İşte bu maksatla oluşturabildiğimiz millî müfrezelerin en önemlisi ve kuvvetlisi. Yahya Kaptan diye tanınmış olan fedakâr bir vatanseverin müfrezesi idi. Merhum Yahya ile ilk ilişkimiz şöyle oldu:
Bir gün telgrafçılar, Sivas Telgraf Merkezi’ne şu bilgiyi veriyorlardı: «Çok acele bir telgrafı durdurdular, yani İstanbul’da durdurulmuştur. Telgraf metni aşağı yukarı şöyledir:

Sivas’ta Mustafa Kemal Paşa Hazretleri’ne
Dün İzmit’ten tavsiye edilen Yahya benim. Yarın akşam Kuşçalı telgrafhanesinde emrinizi bekliyorum.
Kuşçalı, Üsküdar ile Gebze arasında bir köydür. Gerçekten de Yahya Kaptan, bana İzmit’te teşkilâtımız tarafından tavsiye edilmişti.
4 Ekim 1919 tarihinde Kuşçalı merkezinden şu telgrafı aldım:
Sivas’ta Mustafa Kemal Paşa Hazretleri’ne
Önemli ve çok ivedi
Bendeniz, size iki gün önce İzmit’ten tavsiye edilen Yahya’yım. Emriniz üzere, telgraf başında emirlerinizi almaya geldim. En geç yarın akşama kadar Kuşçalı telgrafhanesindeyim.
Yahya

Anlaşıldığına göre, Yahya Kaptan, İstanbul’dan telgrafının çekilmediğini anlayınca, kendisi daha Kuşçalı’ya gelmeden, bu telgrafı Kuşçalı merkezine göndererek çektirmiş (Belge: 199).

Ben de şu emri verdim (Belge: 200).
4.10.1919
İzmit Merkezi Vasıtasıyla Kuşçalı Telgrafhanesi’nde Yahya Efendi’ye
Bulunduğunuz bölgede güçlü bir teşkilât kurunuz. Adapazarı Kaymakamı Tahir Bey vasıtasıyla, bizimle bağlantı sağlayınız. Şimdilik hazır bulununuz.
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Reisi Mustafa Kemal

Efendiler, Yahya Kaptan, aldığı bu emir üzerine, teşkilât kurdu ve aylarca İstanbul ile ilişkisi bulunan çevrelerde hain çetelerin faaliyetlerine engel oldu.

MAALESEF HER TARİHİ DEĞER GİBİ BU TELGRAFHANE DE YOK OLDU...
Aşağıda son resmini görüyorsunuz....